Korte koppies in films

Als vrouw wil je weleens wat anders met je haar. Je krijgt een nieuwe baan of een nieuwe lover en je besluit om naar de kapper te gaan. Niets mis mee. In films komt het regelmatig voor dat vrouwen zelf een schaar pakken en als een gek hun haren beginnen te knippen. Dit fenomeen vond ik als filmwetenschapper interessant om verder uit te zoeken. Hoe komt het toch dat deze vrouwen het punt bereiken om drastisch hun look te veranderen? Zit hier betekenis achter? In eerste instantie denk je dat het niet helemaal goed met hen gaat. Dat ze te emotioneel zijn ofzo. Maar is dit het enige? In een klein onderzoekje kijk ik naar zes bekende films en de betekenis van de korte koppies.

G.I. Jane
Je herinnert je vast wel de scène uit G.I. Jane waarin Demi Moore radicaal haar haren afscheert. Laten we eens verder kijken naar de reden waarom. Jordan, een vrouwelijke officier, wil toegelaten worden tot de speciale eenheid van de zeemacht. Dit is een mannenwereld. Tijdens haar trainingen wordt zij vernederd en seksueel geïntimideerd. Jordan heeft er schoon genoeg van en wil als gelijke worden behandeld. Dit gaat zo ver dat ze uiteindelijk ervoor kiest haar vrouwelijkheid op te geven en haar haren afscheert. Zij is niets minder dan de mannen in haar eenheid en dat wil ze laten zien door deze actie. Een  van de redenen is dus dat kort haar (of in Demi’s geval geen haar) staat voor “mannelijkheid”.

White Oleander
In White Oleander volgen we Astrid en haar moeizame relatie met haar moeder. Ook hier zien we dat Astrid uiteindelijk kiest voor een kort koppie en haar blonde lange haren vaarwel zegt. Maar waarom? Astrid doet dit, omdat ze niet meer wil geïdentificeerd worden met haar moeder. Haar moeder is een moordenaar en een narcistische vrouw, die alleen maar om zichzelf geeft. Astrid is hier klaar mee, maar weet nog niet goed hoe ze zich kan los vechten uit de “wurggreep” van haar moeder. Haar eerste stap is dus om haar uiterlijk te veranderen en niet meer op haar moeder te lijken. Een eigen identiteit is hier dus de reden van deze drastische ingreep.

Interview with the Vampire
Halloween is net achter de rug en Interview with the Vampire was zoals gewoonlijk op tv. Een geweldige film, maar ook een film met een heftige knipbeurt. Claudia is op vroege leeftijd vampier geworden en zit daardoor gevangen in het lichaam van een kind. Als zij op een dag de zoveelste pop krijgt van Lestat is de maat vol voor haar. In een woedeaanval knipt zij haar haren af. Verandering, dat is wat ze wil. Een andere look, een volwassen look en geen kind meer zijn. Helaas voor Claudia groeien haar haren terug in oude stand en blijft ze voor altijd een popachtig uiterlijk hebben. Trouwens een fantastische performance van Kirsten Dunst. Hier zien we dus dat haren knippen staat voor een volwassen uiterlijk en volwassen zijn. Korte haren staan hier symbool voor een verandering en leeftijd.

Legends of the Fall
In Legends of the Fall knipt Susannah aan het einde van de film haar haren en daarna pleegt zij zelfmoord. Waarom?  Als je kijkt naar de betekenis van deze handeling kom je al snel tot de conclusie dat zij aan het einde van haar latijn is. Ze houdt van Tristan (ja wie niet, onze mooie Brad), ze heeft alles geprobeerd en hij kiest toch voor Isabel Two. Haar hart is gebroken. Door haar haren te knippen verliest zij haar vrouwelijkheid en komt ze op een lijn met haar innerlijke belevingswereld. In haar ogen heeft ze gefaald en is zij niet meer een volwaardige vrouw. Zij ontneemt haar eigen identiteit.

 

Joy
In de recente film Joy wordt de schaar ook ingezet om een punt duidelijk te maken. Joy is een zakenvrouw, maar niemand (zelfs haar eigen familie) neemt haar serieus. Aan het einde van de film heeft Joy hier genoeg van en neemt het heft in eigen handen. Ze besluit om haar lange haren af te knippen. Maar wat is het doel van deze actie? Voor Joy is het belangrijk dat zij een nieuwe fase in haar leven tegemoet gaat. Eentje waarbij ze niet met zich laat sollen. Ze is omgetoverd van een lieve vrouw naar een keiharde zakenvrouw. Met haar nieuwe kapsel laat ze zien dat ze in zichzelf gelooft en trots is op zichzelf. Het haren knippen heeft hier te maken met haar nieuwe imago als zakenvrouw.

Mulan
Je zult het haast niet geloven, maar ook in Disney’s film Mulan wordt het schaartje gebruikt. Een vrouwelijke krijger, Mulan, probeert haar land te verdedigen. Ze wordt niet serieus genomen door haar vader. Net als bij G.I Jane wil zij gelijk behandeld worden als de mannen. Ook zij kiest ervoor om haar lange haren af te snijden en haar mannelijke kant te showen.

Dit is nog maar een kleine greep van de films waarin vrouwen gaan voor korte koppies. Als je erover nadenkt kom je nog vele films tegen in alle genres. Opvallend is dat het niet alleen te maken heeft met emotie. Nee, er zit meer achter. Redenen zijn: in contact komen met hun mannelijke kant, nieuwe identiteit, ontnemen van eigen identiteit, volwassenheid en een nieuw imago. Vaak komen de vrouwen op een punt waarop ze genoeg hebben van een bepaalde situatie. Natuurlijk zie je als je verder onderzoek doet nog tig andere redenen. Een mooie ontdekking is dat de vrouwen in dit artikel zich tegelijkertijd bevrijd voelen van alle conventies. Wie weet is je eigen haar knippen zo gek nog niet. Ondanks deze bevinding raad ik je toch aan om naar de kapper te gaan als je een nieuw kapsel wil.